Inleiding schijnzelfstandigheid ZZP 2025

Schijnzelfstandigheid onder ZZP’ers is een complex en steeds terugkerend probleem binnen de Nederlandse arbeidsmarkt. Het fenomeen treedt op wanneer zelfstandigen zonder personeel (ZZP’ers) werk verrichten onder omstandigheden die feitelijk overeenkomen met een werknemer, zonder de daarbij behorende rechten en plichten van een dienstverband. Dit leidt tot nadelige fiscale en sociale gevolgen voor zowel de ZZP’er als de overheid. Met de hernieuwde handhaving door de Belastingdienst vanaf 1 januari 2025, wordt het nog belangrijker om schijnzelfstandigheid te voorkomen en de juiste stappen te nemen. In deze uitgebreide blog bespreken we wat schijnzelfstandigheid ZZP 2025 inhoudt en de wijzigingen in regelgeving vanaf 2025.

Wat is schijnzelfstandigheid?

Schijnzelfstandigheid ontstaat wanneer een ZZP’er formeel als zelfstandige werkt, maar feitelijk dezelfde werkzaamheden verricht als een werknemer binnen een bedrijf. Dit betekent dat er sprake is van een gezagsverhouding, dat de ZZP’er weinig tot geen ondernemersrisico loopt en vaak slechts één opdrachtgever heeft. De belangrijkste criteria die hierbij een rol spelen zijn:

1. Gezagsverhouding: De mate waarin de opdrachtgever instructies geeft en toezicht houdt op de uitvoering van het werk.
2. Organisatorische inbedding: In hoeverre de werkzaamheden van de ZZP’er geïntegreerd zijn in de kernactiviteiten van de opdrachtgever.
3. Eigen rekening en risico: De mate waarin de ZZP’er financiële risico’s draagt en zich als zelfstandige presenteert​ (Over de Belastingdienst)​​ (KVK)​​ (Rijksoverheid)​.

Schijnzelfstandigheid kan verstrekkende gevolgen hebben voor zowel de ZZP’er als de opdrachtgever. Indien de Belastingdienst vaststelt dat er sprake is van een dienstverband, kunnen er naheffingen en boetes volgen voor de niet-betaalde loonbelasting en sociale premies. Bovendien kan de ZZP’er aanspraak maken op arbeidsrechten zoals doorbetaling bij ziekte, vakantiegeld en ontslagbescherming​ (Over de Belastingdienst)​​.

Nieuwe regelgeving schijnzelfstandigheid ZZP 2025

Vanaf 1 januari 2025 zal de Belastingdienst strenger gaan handhaven op schijnzelfstandigheid. Dit volgt op de gebrekkige handhaving van de Wet DBA (Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties), die in de praktijk onvoldoende bleek om duidelijkheid te scheppen en misstanden aan te pakken. De nieuwe wetgeving, genaamd Wet verduidelijking beoordeling arbeidsrelaties en rechtsvermoeden, introduceert striktere criteria voor de beoordeling van arbeidsrelaties en beoogt meer duidelijkheid te scheppen voor zowel ZZP’ers als opdrachtgevers​ (Over de Belastingdienst) ​​(Rijksoverheid)​.

De belangrijkste veranderingen zijn:

• Strengere toetsing: De Belastingdienst zal arbeidsrelaties beoordelen op basis van aansturing, organisatorische inbedding en eigen rekening en risico.
• Vervallen van vrije vervanging: De goedkeuring van modelovereenkomsten gebaseerd op vrije vervanging is ingetrokken, waardoor deze niet meer gebruikt kunnen worden om schijnzelfstandigheid te voorkomen​ (KVK)​.
• Tariefgrens: Bij een uurtarief onder €32,24 wordt er sneller aangenomen dat er sprake is van een arbeidsovereenkomst, wat de ZZP’er in een kwetsbaardere positie plaatst​​.

Mogelijke oplossingen om schijnzelfstandigheid ZZP 2025 te voorkomen

1. Gebruik van Modelovereenkomsten
   Modelovereenkomsten, opgesteld door de Belastingdienst, bieden een juridisch kader dat helpt om de arbeidsrelatie correct vast te leggen en de risico’s van schijnzelfstandigheid te minimaliseren. Het gebruik van deze overeenkomsten is niet verplicht, maar wordt sterk aanbevolen om duidelijkheid te scheppen​ (KVK)​. UPDATE: dit is vanaf 1 januari niet meer mogelijk.
2. Oprichten van een ZZP BV?
   Kan het oprichten van een BV helpen om schijnzelfstandigheid te voorkomen? Met alleen het oprichten van een BV ben je er natuurlijk niet, maar een BV kan je onderneming wel helpen bij het professionaliseren van de onderneming en het aantrekken van grotere en meer opdrachten​​. Daarnaast kan een BV fiscale voordelen bieden (afhankelijk van het resultaat) en zorgt het voor een duidelijke scheiding tussen privé- en zakelijk vermogen.

Voordelen en mogelijkheden van een ZZP BV

Het oprichten van een ZZP BV biedt diverse voordelen en mogelijkheden die aantrekkelijk kunnen zijn voor zelfstandige ondernemers. Laten we deze voordelen eens nader bekijken.

1. Fiscaal voordeel
   Een belangrijk voordeel van een BV kan het belastingvoordeel zijn. De winst van de BV wordt belast tegen het vennootschapsbelastingtarief, dat doorgaans lager is (afhankelijk van het resultaat) dan de inkomstenbelasting die een ZZP’er als particulier betaalt. In 2024 ligt het vennootschapsbelastingtarief bijvoorbeeld op 19% voor winsten tot €200.000 en 25,8% voor winsten daarboven. Of een BV fiscaal verstandig is, hangt van de specifieke situatie van de ZZP’er af en dient op maat bepaald te worden.
2. Beperking van aansprakelijkheid
   Een BV biedt beperkte aansprakelijkheid, wat betekent dat het privévermogen van de ondernemer gescheiden is van het bedrijfsvermogen. Dit zorgt ervoor dat de ondernemer persoonlijk minder risico loopt als het bedrijf in financiële problemen komt.
3. Professionaliteit en groei
   Een BV straalt professionaliteit uit en kan helpen bij het aantrekken van grotere klanten en opdrachten. Veel grotere bedrijven geven de voorkeur aan het werken met andere rechtspersonen zoals BV’s, omdat dit hen meer zekerheid biedt omtrent de continuïteit en de juridische structuur van de opdrachtnemer. Daarnaast maakt een BV het eenvoudiger om te investeren in groei en uitbreiding, omdat het bedrijf als aparte entiteit kapitaal kan aantrekken en herinvesteren in de onderneming​.
4. Flexibiliteit in beloning
   Een BV biedt flexibiliteit in beloning, waardoor de ondernemer zichzelf een vast salaris kan geven en eventuele winsten als dividend kan uitkeren. Dit kan fiscale voordelen opleveren, omdat dividenduitkeringen vaak lager belast worden dan het inkomen uit loon. Het vaststellen van een redelijk loon is echter belangrijk om problemen met de Belastingdienst te voorkomen​.

Hoe richt je een ZZP BV op?

Het oprichten van een BV vereist enkele stappen, maar met de juiste begeleiding is het proces relatief eenvoudig:

1. Notariële akte
   De oprichting van een BV gebeurt via een notariële akte, waarin de statuten van de onderneming zijn vastgelegd. De statuten bevatten belangrijke informatie over de bedrijfsstructuur, het doel van de onderneming en de regels voor het bestuur​.
2. Inschrijving bij de Kamer van Koophandel (KvK)
   De BV moet worden ingeschreven bij de KvK. Dit is een formele stap die zorgt voor de officiële registratie van de BV en het verkrijgen van een KvK-nummer. Deze inschrijving maakt de BV juridisch erkend en operationeel.
3. Aandeelhoudersovereenkomst
   Hoewel niet verplicht, is het verstandig om een aandeelhoudersovereenkomst op te stellen als er meerdere aandeelhouders zijn. Dit document regelt de rechten en plichten van de aandeelhouders en voorkomt toekomstige geschillen. De aandeelhoudersovereenkomst kan bepalingen bevatten over besluitvorming, dividenduitkeringen en de verkoop van aandelen​.

ZZP BV als oplossing voor schijnzelfstandigheid?

Het oprichten van een ZZP BV kan mogelijk ook een oplossing bieden voor het probleem van schijnzelfstandigheid; maar met alleen een BV oprichten ben je er niet. Door te opereren als een BV, wordt de zelfstandigheid van de ondernemer duidelijker en kan de relatie met opdrachtgevers helderder worden gedefinieerd. Een BV heeft namelijk een duidelijk onderscheid tussen de eigenaar en de onderneming, wat mogelijk kan helpen bij het voorkomen van misverstanden over de aard van de arbeidsrelatie. Maar, alsnog zal je moeten voldoen aan de (ondernemings)eisen van de Belastingdienst. Hier zijn enkele concrete stappen die een ZZP’er kan nemen om schijnzelfstandigheid te voorkomen:

1. Duidelijke contracten
   Zorg voor duidelijke en gedetailleerde contracten waarin de aard van de relatie wordt vastgelegd. Beschrijf de taken, verantwoordelijkheden en de mate van zelfstandigheid van de ZZP’er duidelijk. Dit helpt om aan te tonen dat er geen sprake is van een gezagsverhouding​.
2. Meerdere opdrachtgevers
   Werk voor meerdere opdrachtgevers om te laten zien dat je niet afhankelijk bent van één klant. Dit vermindert het risico dat je als werknemer wordt gezien. Het hebben van meerdere opdrachtgevers toont aan dat je zelfstandig opereert en je eigen opdrachten werft​.
3. Eigen bedrijfsvoering
   Zorg voor een eigen bedrijfsvoering met een professionele uitstraling. Dit kan door een eigen website, visitekaartjes en bedrijfsmiddelen te hebben. Een ZZP’er met een eigen kantoor en bedrijfsmiddelen komt betrouwbaarder en zelfstandiger over dan iemand die werkt met middelen van de opdrachtgever​.

Conclusie

Met de hernieuwde handhaving op schijnzelfstandigheid per 1 januari 2025 is het essentieel voor zowel ZZP’ers als opdrachtgevers om hun relaties kritisch te beoordelen en de nodige maatregelen te nemen. Door proactief stappen te ondernemen, kunnen beide partijen juridische complicaties en financiële nadelen voorkomen.

Update 1 november: Schijnzelfstandigheid bij ZZP’ers

In deze en andere blogs heb ik geschreven over schijnzelfstandigheid bij ZZP’ers. Een onderwerp dat vaak terugkomt, is de oprichting van een Besloten Vennootschap (BV) om het risico op schijnzelfstandigheid te beperken. Uit recente informatie van de Belastingdienst is meer duidelijk geworden hoe de Belastingdienst schijnzelfstandigheid wil gaan toetsen.

De Belastingdienst heeft de afgelopen weken duidelijker laten zien hoe zij tegen schijnzelfstandigheid aankijkt. Het belangrijkste aspect waarnaar wordt gekeken, is of er daadwerkelijk sprake is van zelfstandig ondernemerschap. Dit betekent dat er voldoende onderscheid moet zijn tussen de werkzaamheden van de ondernemer en die van een reguliere werknemer. Ondernemerschap gaat niet over de rechtsvorm, zoals een BV, maar vooral over de manier waarop het werk wordt uitgevoerd en georganiseerd. De Belastingdienst richt zich hierbij op elementen zoals:

1. Eigen ondernemersrisico: De ZZP’er moet zelf het ondernemersrisico dragen, zoals het risico op verlies van inkomen en de verantwoordelijkheid voor eigen investeringen.
2. Zelfstandigheid in werkzaamheden: De ZZP’er moet zelfstandig kunnen beslissen over de uitvoering en organisatie van het werk, zonder dat er sprake is van een gezagsverhouding.
3. Vrijheid om te werken voor meerdere opdrachtgevers: Het hebben van meerdere opdrachtgevers toont aan dat er geen sprake is van een werknemer-werkgeverrelatie.

Het oprichten van een BV kan een professioneel imago en bepaalde juridische en fiscale voordelen bieden, maar dit op zichzelf is geen garantie voor zelfstandig ondernemerschap. Wat vooral telt, is dat de praktijk van het ondernemerschap zichtbaar is en dat de verhouding tussen opdrachtgever en opdrachtnemer aan de criteria voldoet.

Kortom, om schijnzelfstandigheid te voorkomen, is het essentieel dat de ZZP’er daadwerkelijk als ondernemer opereert en dit ook kan aantonen. Het creëren van een BV kan onderdeel zijn van die strategie, maar het ondernemerschap zelf moet gewaarborgd zijn door de manier waarop de werkzaamheden worden uitgevoerd en de risico’s die worden genomen.

Ik blijf de ontwikkelingen volgen en zal jullie op de hoogte houden van verdere updates en inzichten.

Kijk ook vooral naar de Toelichting Beoordeling Arbeidsrelaties dat de Belastingdienst gepubliceerd heeft.